Ճանապարհների ապաշրջափակման քողի ներքո ադրբեջանական իշխանությունները վարում են ՀՀ քաղաքացիական բնակավայրերի մեկուսացման ու հումանիտար խնդիրներ առաջացնող նպատակային քաղաքականություն

Արթուր Հայրապետյան Նոյեմբեր 12, 2021

Ինձ համար ակնհայտ է, որ իրականում, ճանապարհների ապաշրջափակման քողի ներքո ադրբեջանական իշխանությունները վարում են ՀՀ քաղաքացիական բնակավայրերի մեկուսացման ու հումանիտար խնդիրներ առաջացնող նպատակային քաղաքականություն. Սյունիքում Գորիս-Կապան ճանապարհին 2021թ. նոյեմբերի 11-ից հայտարարված ադրբեջանական, այսպես կոչված, սահմանային ու մաքսային վերահսկողությունը որևէ կապ չունի դրա նպատակների հետ:

Սա հիմնավորվում է ադրբեջանական կոնկրետ քայլերով ու այդ քայլերի հետևանքներով:

Նախ, փաստերը վկայում են, որ այս ամենի իրական պատճառը, սնուցող աղբյուրը ադրբեջանական պետական հովանավորչությամբ հայատյացության ու թշնամանքի քարոզի կայուն (established) քաղաքականությունն է:

Դրանից բացի, ակնհայտ է՝ ադրբեջանական իշխանությունները հստակ գիտեն, որ Գորիս-Կապան ճանապարհի արգեկափակումը կամ, այսպես կոչված, ադրբեջանական սահմանային ու մաքսային վերահսկողությունը առաջացնելու է քաղաքացիական բնակչության իրավունքների ոտնահարումներ և հումանիտար լուրջ խնդիրներ, այդ թվում՝ առաջ են գալու քաղաքացիական մի շարք բնակավայրերի մեկուսացման խնդիրներ: Եվ նրանք նպատակային անում են այդ քայլերը ու գնալով դրանք ավելի են ընդլայնում:

Ըստ այդմ, հատկապես նոյեմբերի 11-ից Սյունիքում առաջ են եկել մարդու, այդ թվում՝ համայնքների բնակիչների (երեխաներ, հաշմանդամություն ունեցող անձինք, տարեցներ և այլն) իրավունքների ոտնահարումներ և, առհասարակ, հումանիտար լուրջ խնդիրներ։

Զգալիորեն դժվարացել է կապը հատկապես Գորիս քաղաքի, Որոտան, Շուռնուխ, Բարձրավան, ինչպես նաև մյուս քաղաքացիական բնակավայրերի միջև՝ ադրբեջանական արարքներով հիմնական ճանապարհով երթևեկության արգելքի պատճառով: Էականորեն ծանրաբեռնվել է Սյունիքի Տաթև-Կապան ճանապարհը՝ խաթարելով մարդկանց և գործարար նպատակներով ապրանքների ազատ ու անվտանգ տեղաշարժը:

Նշված բնակավայրերում առկա են սննդամթերքի (հաց և այլ պարենային ապրանքներ) ու առաջին անհրաժեշտության ապրանքների, բժշկական օգնության և սպասարկման արագ ու արդյունավետ հասանելիության սահմանափակումներ: Մարդիկ կանգնել են ընտանիքի եկամուտը վաստակելու (օրինակ՝ գյուղատնտեսական ապրանքների վաճառքի իրացման) խնդրի առաջ:

Խաթարվել է մարդկանց բնականոն կյանքը, խաղաղությունն ու անվտանգությունը, ֆիզիկական ու հոգեկան անձեռնմխելիության, ազատ տեղաշարժի և մյուս կենսական իրավունքները: Ստեղծված վիճակը կոպտորեն ոտնահարում է նաև երեխայի շահերը, խախտում է բժշկական առաջնահերթ օգնությունից օգտվելու մարդասիրական բացարձակ իրավունքը: Այս ամենն էլ իր հերթին դարձել է հասարակությունում լարվածություն առաջացնող գործոն:

Ադրբեջանական դիմակավորված ու զինված ծառայողները շարունակում են ծառայություն իրականացնել Գորիս-Կապան ճանապարհին, ինչն ինքնին մարդկանց կյանքի իրավունքի խախտում է ու անվտանգության իրական սպառնալիք: Նույն վերաբերում է նաև Կապան-Ճակատեն ճանապարհին:

ՀՀ բնակչությունն իր իրավունքների համար այս նույն խնդիրների առաջ էր կանգնել նաև, երբ ադրբեջանական զինված ծառայողները 2021թ. օգոստոսի 25-27-ը երկու տեղից կամայական փակել էին Գորիս-Կապան ճանապարհը:

Նշված իրավունքները ճանաչված են միջազգայնորեն և երաշխավորված են ՀՀ Սահմանադրությամբ: Նշված իրավունքների խախտումները կոպտորեն ոտնահարում են ԵԱՀԿ 2017թ. դեկտեմբերի 19-ի պաշտոնական ուղեցույցը Պետական սահմանների դելիմիտացիայի և դեմարկացիայի վերաբերյալ, և դրա ուժով սահմանային ցանկացած գործընթաց դարձնում են անօրինական (unlawful):

Դրանից բացի, ճանապարհներին ադրբեջանական տեղակայումները տեղի են ունեցել պատերազմի բացահայտ սպառնալիքով, ինչը իրավունքի գերակայության ու մարդու իրավունքների միջազգային չափանիշների տեսանկյունից բացարձակ անթույլատրելի է:

Այս նույն խնդիրները մարդկանց համար առաջացել էին նաև այս տարվա օգոստոսին՝ ադրբեջանական զինված ծառայողների կողմից ճանապարհը 2 տեղից փակելով: Սրան պետք է ավելացնել նաև իրավունքների խախտումները մյուս դեպքերը (օրինակ՝ երեխաներով ավտոբուսը կանգնեցնելը և երեխաներին դիմակավորված ծառայողներով ու զենքով ահաբեկելը, քաղաքացիական անձանց զենքով սպառնալը):

Մենք իրական վիճակի մասին զեկույցները, փաստահավաք աշխատանքների արդյունքները պարբերաբար ենք ուղարկում միջազգային մարմինների, այդ թվում՝ անհատապես այդ մարմինների պաշտոնատար անձանց՝ ՄԱԿ, ԵԽ, ԵՄ, ԵԱՀԿ և այլն, ինչպես նաև ՀՀ մարմիններին:

Մենք պետք է ցույց տանք ադրբեջանական արարքների իրական մոտիվացիան և դրանց առաջացրած իրական հետևանքները մարդկանց համար:

Արման Թաթոյան

Հայաստանի մարդու իրավունքների պաշտպան

???????? 

Для меня очевидно, что под предлогом разблокировки дорог азербайджанские власти фактически проводят целенаправленную политику изоляции населенных пунктов Республики Армения и создания гуманитарных проблем. Объявленный 11 ноября 2021 года так называемый азербайджанский пограничный и таможенный контроль на дороге Горис-Капан Сюника не имеет ничего общего с его целями.

Это обосновывается азербайджанскими конкретными шагами и их последствиями.

Во-первых, факты свидетельствуют, что настоящая причина и источник всего этого - это устойчивая (established) политика пропаганды армяноненавистничества и вражды при государственной поддержке Азербайджана.

Кроме того, очевидно, что азербайджанские власти отчетливо понимают, что блокада дороги Горис-Капан или так называемый азербайджанский пограничный и таможенный контроль вызовет нарушения прав гражданского населения и серьезные гуманитарные проблемы, в том числе появятся проблемы изоляции ряда населенных пунктов. И они делают эти шаги целенаправленно и постепенно расширяют их.

Соответственно, особенно с 11 ноября в Сюнике возникли нарушения прав человека, в том числе жителей населенных пунктов (детей, лиц с инвалидностью, пожилых людей и т. д.) и в целом, серьезные гуманитарные проблемы.

Из-за азербайджанских действий по запрету на доступ к основной дороге ощутимо усложнилось сообщение особенно между городом Горис, населенных пунктов Воротан, Шурнух, Бардзраван и других населенных пунктов. Сильно загрузилась дорога Татев-Капан в Сюнике, что мешает свободному и безопасному передвижению людей и перевозке товаров в деловых целях.

В этих районах ограничен срочный и эффективный доступ к продуктам питания (хлеб и другие продукты продовольствия) и предметам первой необходимости, медицинскому обслуживанию и услугам. Люди сталкиваются с проблемой получения семейного дохода (например, продажа сельхозпродукции).

Подорваны нормальная жизнь людей, мир и безопасность, права на физическую и психическую неприкосновенность, свободное передвижение и другие жизненно важные права. Сложившаяся ситуация также грубо нарушает интересы ребенка, нарушает абсолютное гуманитарное право на первичную медицинскую помощь. Все это, в свою очередь, стало фактором, вызывающим напряженность в обществе.

Азербайджанские военнослужащие в масках и с оружием продолжают нести службу на дороге Горис-Капан, что по себе является нарушением права на жизнь и реальной угрозой безопасности. Это также относится к дороге Капан-Чакатен.

Население Республики Армения с такими же проблемами своих прав столкнулось, когда азербайджанские военнослужащие в двух местах произвольно перекрыли дорогу Горис-Капан 25-27 августа 2021 года.

Эти права международно признанны и гарантированы Конституцией Республики Армения. Указанные нарушения грубо попирают официальное пoсобие ОБСЕ от 19 декабря 2017 года о делимитации и демаркации государственных границ, в результате, любой пограничный процесс становится незаконным (unlawful).

Кроме того, развертывание азербайджанцев на дорогах произошло под явной угрозой войны, что абсолютно запрещено с точки зрения верховенства права и международных стандартов прав человека.

Такие же проблемы у людей возникли в августе этого года, когда азербайджанские вооруженные силы в двух местах заблокировали дорогу. К этому нужно добавить и другие нарушения прав человека (например, остановка автобуса с детьми и терроризирование детей военнослужащими в масках и с оружием, угрозы мирным жителям оружием).

Мы регулярно отправляем отчеты о реальной ситуации, результатах работ по установлению фактов в международные организации, включая должностных лиц этих органов, таких как ООН, СЕ, ЕС, ОБСЕ и т. д., а также органам Республики Армения.

Мы должны показать настоящую мотивацию азербайджанских действий и их реальные последствия для людей.

Арман Татоян

Защитник прав человека Армении

Կիսվել